O lęku, z pokolenia na pokolenie

Zaloguj się do życia!
lęk z pokolenia

Czy fobia społeczna jest dziedziczna? Temperament (cechy psychologiczne, które posiadasz ze względu na swoją strukturę biologiczną) w dużej mierze odziedziczyłeś po swoich rodzicach. Załóżmy, że Twoja mama cierpi na fobię społeczną lub zaburzenie lękowe. Co oznacza, że może być „lękliwa z natury”, czyli jej temperament powoduje, że zachowuje się lękowo. W konsekwencji zaczyna unikać. W fobii społecznej unika innych ludzi, spotkań z nimi itd.


Załóżmy inny scenariusz. Nawet jeśli „udało Ci się” i masz inny temperament. Odczuwasz mniej lęku. Pomimo to wciąż istnieje ryzyko, że będziesz miał fobię. Jesteś mniej podatny na lęk ze względu na swoją konstrukcję psychiczną. Jednak środowisko (twoi rodzice, ważne osoby w twoim otoczeniu) ostrzega Cię przed niebezpieczeństwami. Co oznacza, że prawdopodobnie „wyślą komunikat”: nie idź tam, nie rozmawiaj z tymi ludźmi, to niebezpieczne, lepiej się nie odzywać, co ludzie powiedzą itd. Wyobraź sobie, że wzrastasz w takim środowisku. Przesiąkasz tymi informacjami. Ich przekonania zaczynają być twoimi przekonaniami. To powoduje, że zaczynasz wierzyć.

„Trzeba się przejmować tym, co myślą o mnie inni”. „Gdy poznaje nowe osoby to lepiej się nie odzywać”. Te komunikaty, które zrodziły się w Twojej rodzinie, idą z tobą przez życie. Zauważ, że w drugim scenariuszu nie masz podatności biologicznej. To oznacza, że nie byłeś lękową osobą. Jednak środowisko sprawiło, że zacząłeś się bać innych ludzi. Osoby ważne w okresie dzieciństwa i młodości, „nauczyły” Cię, że trzeba się bać innych. A właściwie ich opinii.
Wzrastałeś z tym przekonaniem. Wzrastasz do dziś. Nigdy go nie zaktualizowałeś. Jak widzisz możesz mieć predyspozycję do przeżywania fobii.

Możesz również się jej „nauczyć” i rozwijać ją w sobie. Oczywiście uczenie się fobii, odbywa się poza twoją świadomością. Nie jesteś świadom jakie komunikaty dostajesz od swojej rodziny. To nie odbywa się wprost.
Jako dziecko nie masz wpływu na to jaką masz rodzinę. Jak jesteś traktowany. Jedynie przyjmujesz życie w „gotowej postaci”. To oznacza, rzeczywistość wykreowaną przez bliskich i osoby znaczące. Żadne dziecko nie posiada „narzędzi”, aby zanegować informacje, które płyną do niego ze środowiska. Dopiero jako dorośli możemy się uczyć tych narzędzi. Doświadczać, że rzeczywistość wykreowana przez bliskich, nie musi być twoją własną.


Będziesz odczuwał lęk. Nie odetniesz się od niego na stałe. Jednak możesz pracować i zmniejszyć poczucie przytłoczenia lękiem. Z pomocą przychodzi psychoterapia. Pomaga zmienić przekonania i poczuć się lepiej między ludźmi. Pamiętaj, że od Ciebie zależy czy pielęgnujesz lęk, czy pielęgnujesz narzędzia do radzenia sobie z nim. Możesz przerwać błędne koło lęku.


Jeśli twoja matka odczuwała/ odczuwa lęk w sytuacjach społecznych to… Ty nie jesteś swoją matką. Niesamowite odkrycie! Nie jesteś swoim rodzicem. Nie musisz reagować według przekonań, które to oni Ci wpoili. Może miałeś szczęście i przekonania wyniesione z domu Ci służą. Nie każdy jednak miał to szczęście, że wyniósł wystarczająco dobre przekonania. Dotyczy to postrzegania siebie, otaczającego świata, ludzi. Te trzy sfery kreują Twoją rzeczywistość.


Zacznij pracować ze swoją fobią. Samo nie przejdzie. Tylko twój wkład i zaangażowanie może przerwać błędne fobiczne koło. Będziesz odczuwał dyskomfort to pewne. Nie da się przejść przez zaburzenia lękowe bez dyskomfortu. Zawsze w pewnym momencie spotykasz się ze swoim lękiem, żeby go zrozumieć i móc go pożegnać.

Łukasz Zdebelak

Członek Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej

  • Psycholog – absolwent Wydziału Nauk Społecznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza
  • Psychoterapeuta poznawczo-behawioralny w procesie certyfikacji – w trakcie Szkoły Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej Uniwersytetu SWPS w Poznaniu, ubiega się o Europejski Certyfikat Terapii Poznawczej i Behawioralnej (EABCT) oraz Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej (PTTPB)

Zapisz się do newslettera

Informacje o nowych artykułach i sposobach walki z fobią społeczną prosto na Twój e-mail